Od wielu lat światowy rynek diamentowy boryka się z problemem nielegalnego wydobycia diamentów oraz nielegalnego handlu diamentami. Ta sytuacja ma niekorzystny wpływ na ekonomię państw których gospodarka jest związana z tym minerałem.
Również ujawniono fakty mówiące o finansowaniu grup zbrojnych działających w Afryce; dochody ze sprzedaży surowca diamentowego nie były wykorzystywane na odbudowę oraz polepszenie warunków ekonomicznych w krajach trzeciego świata, a na broń dla grup rebelianckich.
W miarę jak rosła świadomość na temat „krwawych diamentów", dzięki Global Witness i Partneship Africa - Canada, ludzie tam pracujący byli coraz bardziej zaniepokojeni cierpieniem i śmiercią, których sprawcami były grupy rebelianckie finansujące się z nielegalnego handlu diamentami. Sektor diamentowy zrozumiał czysto moralne i ekonomiczne imperatywy i zmobilizował swoich członków do wspólnego działania w kampanii mającej na celu zlikwidowanie wpływów finansowych pochodzących z nielegalnego handlu diamentami na konta rebeliantów.
Sprawy te były omawiane w szczególności na XXIX Światowym Kongresie Diamentów w lipcu 2000 r. World Federation of Diamond Bourses (WFDB – Światowa Federacja Giełd Diamentowych) oraz International Manufacturers' Association (IDMA-Miedzynarodowe Stowarzyszenie Producentów Diamentów) wydały wspólną rezolucję, która deklarowała „zero tolerancji" dla handlu „krwawymi diamentami". Rezolucja składała się z dziewięciopunktowego planu, który zapewniał praktyczne środki do zwalczania tego handlu; wiele z nich zostało przyjętych przez Proces Kimberley.
Główną propozycją tej wspólnej rezolucji było stworzenie World Diamond Council (WDC) [Światowej Rady Diamentowej], która reprezentowałaby cały przemysł diamentowy, od kopalni do detalistów na zebraniach Procesu Kimberley. W ciągu 2 miesięcy WDC zorganizowała i poprowadziła inauguracyjną konferencję w Izraelu.
Najbardziej znaczącym wkładem WDC w Proces Kimberley, był rozwój form samokontroli w obrębie przemysłu diamentowego, zwany Systemem Gwarancji. Ta inicjatywa została stworzona, by uzupełniać i wspierać Projekt Certyfikacji Międzynarodowej, który był rozwijany przez rządy i wprowadzony w tym samym czasie co Proces Kimberley. Zasadniczo oznacza to, że gdy partia nieoszlifowanych diamentów zostanie importowana do kraju w ramach Projektu Proces Kimberley, każda następna transakcja sprzedaży tych diamentów musi zawierać list przewozowy i fakturę deklarującą, że diamenty zostały zakupione poprzez legalne rynki zbytu. Propozycje te zostały przyjęte zarówno przez rządy państw i pozarządowe organizacje uczestniczące w Procesie Kimberley.
Jakkolwiek WFDB i IDMA przyjęły wstępnie opracowane propozycje jako obowiązkowe w handlu surowymi diamentami, handlowcy zajmujący się oszlifowanymi diamentami i sprzedawcy detaliczni są zachęcani do przyjęcia tego systemu w celu zagwarantowania, że cały przemysł diamentowy, od kopalni do jubilera, jest objęty rozległym systemem gwarancji, który daje konsumentowi pewność, że diamenty, które zakupił, nie są „krwawymi diamentami". Światowa Rada Diamentowa, jak też państwa afrykańskie, szczególnie państwa – producenci diamentów rozpoczęli wspólne działania mające na celu całkowite zwalczenie plagi „krwawych diamentów". Dnia 5. listopada 2002 roku pięćdziesiąt dwa państwa ratyfikowały i przyjęły ostateczny Projekt Procesu Certyfikacji Kimberley. Państwa te zgodziły się, że będą zezwalać na import i eksport nieoszlifowanych diamentów tylko wtedy, gdy diamenty te będą pochodziły z, lub będą eksportowane do innego państwa uczestniczącego w Procesie Kimberłey.W dalszych ustaleniach postanowiono, że Proces Kimberley będzie dotyczył również diamentów oszlifowanych, aby wyeliminować działalność nielegalnych szlifierni.
Uczestnicy Procesu Kimberley na dzień 20.12.2002 to: Angola, Australia, Botswana, Brazylia, Burkina Faso, Kanada, Wybrzeże Kości Słoniowej, Chiny, Cypr, Czechy, Demokratyczna Republika Kongo, Austria, Belgia, Finlandia, Francja, Niemcy, Grecja, Holandia, Irlandia, Włochy, Luksemburg, Norwegia, Portugalia, Hiszpania, Szwecja, Wielka Brytania, Gabon, Ghana, Gwinea, Indie, Izrael, Japonia, Korea Południowa, Laos, Malta, Mauritius, Meksyk, Namibia, Filipiny, Rosja, Sierra Leone, Wietnam, Republika Południowej Afryki, Suazi, Szwajcaria, Tanzania, Tajlandia, Ukraina, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Stany Zjednoczone, Zimbabwe.
W roku 2003 dołączyły następne państwa : Algeria, Armenia, Białoruś, Kamerun, Afryka Środkowa, Wspólnota Europejska, Gujana, Węgry, Liban, Lesotho, Malezja, Mali, Norwegia, Polska, Słowacja, Sri Lanka, Swaziland, Taiwan, Togo, Tunesia, Turcja, Wenezuela, Wietnam, Zimbabwe.
Projekt Certyfikacji Procesu Kimberley wymaga, aby każdy ładunek nieoszlifowanych diamentów eksportowany, a tym samym przekraczający międzynarodową granicę był transportowany w kontenerze zabezpieczonym przed manipulacją oraz załączonym do niego, zatwierdzonym przez rząd Certyfikatem Procesu Kimberley. Rządy krajów uczestniczących w procesie Kimberley powinny zadbać, aby każdy certyfikat był niemożliwy do podrobienia, oznaczony innym numerem oraz zawierał dane opisujące zawartość ładunku.
Ładunek diamentów może być eksportowany jedynie do innego uczestnika Procesu Kimberley. Ładunki nieoszlifowanych diamentów nie posiadające certyfikatu nie zostaną wpuszczone do państw uczestniczących w Procesie Kimberley.
Przesyłka diamentów opatrzona certyfikatem, która dotarła do państwa docelowego, może zostać sprzedana - w części bądź w całości - oraz zmieszana z innymi partiami nieoszlifowanych diamentów pod warunkiem, że wszystkie późniejsze transakcje są objęte niezbędnymi gwarancjami (czyt. rozdział następny „Samokontrola przemysłu poprzez system gwarancji"). Zaniechanie zastosowania się do tych procedur może prowadzić do konfiskaty lub odrzucenia partii towaru i/lub sankcjami karnymi.
Z tego wzgledu iż diamenty są przesyłane do szlifierni na całym świecie i wielokrotnie przekraczają granicę, wszystkie partie nieoszlifowanych diamentów eksportowane ponownie, również muszą być zaopatrzone w Certyfikat Procesu Kimberley, który jest wydawany w kraju eksportującym. Poszczególne eksportowane loty mogą się składać z dowolnej kombinacji nieoszlifowanych diamentów, które zostały wcześniej importowane w państwach Projektu Certyfikacji Procesu Kimberley.
W celu zwiększenia wiarygodności porozumienia Procesu Kimberley oraz zapewnienia środków, dzięki którym konsumenci będą mieli skuteczniej gwarantowaną pewność pochodzenia diamentów, World Diamond Council oświadczyła, że przemysł stworzy i wprowadzi System Gwarancji dla diamentów. W ramach tego systemu, który został asygnowany przez wszystkie państwa Procesu Kimberley, wszyscy nabywcy i sprzedawcy zarówno nieoszlifowanych jak i oszlifowanych diamentów muszą załączyć następujące, potwierdzające oświadczenie na wszystkich listach przewozowych jak i fakturach wystawianych przy zakupie diamentów szlifowanych:
„Zafakturowane tutaj diamenty zostały zakupione z prawowitego źródła, nie zamieszanego w sponsorowanie konfliktów, oraz zgodnie z rezolucjami ONZ. Niniejszym sprzedawca gwarantuje, że diamenty te są legalnego pochodzenia, co jest oparte na osobistej wiedzy i/lub pisemnych gwarancjach dostarczonych przez dostawcę tych diamentów."
Ponadto, każda spółka handlująca nieoszlifowanymi jak i oszlifowanymi diamentami jest zobowiązana do przechowywania rejestru gwarancyjnych listów przewozowych i faktur otrzymanych i wydanych podczas kupowania bądź sprzedawania diamentów. Przepływ gwarancji przychodzących i wychodzących musi być zgodny i sprawdzony na corocznych podsumowaniach przez rewidentów księgowych spółki. Jeśli odpowiednio upoważniona agencja rządowa chce to sprawdzić, rejestry te muszą udowodnić, że spółka działa zgodnie z Procesem Kimberley.
Dodatkowo wszystkie organizacje działające w tym przemyśle oraz ich członkowie przyjęli następujące zasady samokontroli:
Niedotrzymanie wyżej wymienionych zasad naraża na usunięcie takiej firmy czy pracownika z działalności w przemyśle diamentowym. Warunki Procesu Kimberley uznają za złamanie prawa wydanie deklaracji gwarancji na fakturach sprzedaży, o ile nie jest ona potwierdzona przez listy gwarancyjne otrzymane przy zakupie.Niedotrzymanie tych zasad spowoduje rozpoczęcie śledztwa, które może zakończyć się usunięciem z różnych instytucji sektora diamentowego.
Nieoszlifowane diamenty nie mogą zostać eksportowane do uczestnika Procesu Kimberley, o ile eksporter nie jest również uczestnikiem Procesu Kimberley. Kampanie wydobywcze i kupcy nieoszlifowanych diamentów działający w państwach, w których diamenty są wydobywane, chcąc eksportować swój towar muszą upewnić się że:
Obowiązkowym wymogiem dla kopalń jest przechowywanie rejestrów księgowości, które wskazują, że nieoszlifowane diamenty, które są eksportowane zostały wydobyte z danej kopalni i/lub zakupione z innego, legalnego źródła (zakupowi musi towarzyszyć deklaracja gwarancji). Należy zawiadomić odpowiedni urząd zajmujący się eksportem, aby uprawomocnił dany towar, przygotował i zapewnił potrzebną dokumentację obejmującą Certyfikat Procesu Kimberley i zapieczętował przeznaczone do wysyłki diamenty w zabezpieczonym przed manipulacją kontenerze.Dotarcie każdego eksportowanego ładunku musi zostać przez importera potwierdzone elektronicznie lub przez faks.
Działania sprawdzająca zgodność z Procesem Kimberley
Jeśli odpowiedź na któreś z tych pytań brzmi NIE, nie można eksportować diamentów. Jeśli odpowiedź jest twierdząca na obydwa pytania, można eksportować diamenty. Dalszymi krokami podejmowanymi przez ekspoterów diamentów są:
Żadne państwo uczestniczące w Procesie Kimberley nie zezwoli na import nieoszlifowanych diamentów, o ile nie są one eksportowane z państwa uczestniczącego w Procesie Kimberley w odpowiedni sposób.
Aby importować nieoszlifowane diamenty, importer i eksporter muszą oboje działać w obrębie państw Procesu Kimberley, odbiorca musi otrzymać gwarancję i Certyfikat Procesu Kimberley od eksportera, a także musi potwierdzić odbiór importu z eksporterem. Gdy odbiorca otrzyma pokwitowanie ładunku, może nim handlować, dzielić i/lub mieszać diamenty jak chce, musi przy tym otrzymać lub wydać list gwarancyjny na każdą transakcję. Dodatkowo po 1.01.2003 r., każdy list przewozowy oraz faktura z poszczególnych transakcji musi zostać wypisana według procedur zamieszczonych powyżej oraz zawierać następującą, podpisaną deklarację:
„Zafakturowane tutaj diamenty zostały zakupione z prawowitego źródła, nie zamieszanego w sponsorowanie konfliktu oraz zgodnie z rezolucjami ONZ. Niniejszym sprzedawca gwarantuje, że diamenty te są legalnego pochodzenia, co jest oparte na osobistej wiedzy i/lub pisemnych gwarancjach dostarczonych przez dostawcę tych diamentów."
Działania sprawdzające zgodność importu
Jeśli odpowiedź na którekolwiek z tych pytań brzmi NIE, nie będzie można importować diamentów. Jeśli odpowiedź na pytania jest twierdząca, możesz importować diamenty i wtedy:
Handlarze nieoszlifowanych diamentów działający w granicach państwa powinni przestrzegać tych samych zasad, które zostały wyżej wspomniane, poza koniecznością posiadania Certyfikatu Procesu Kimberley, który jest używany jedynie dla ładunków przekraczających granice międzynarodowe. Dlatego handlarze nieoszlifowanymi diamentami muszą zagwarantować, że kupują nieoszlifowane diamenty jedynie od sprzedawców, którzy są w stanie zapewnić list przewozowy i fakturę z deklaracją Systemu Gwarancji. Obejmują ich te same prawa branży, powinni przechowywać rejestr gwarancji, które dołączone były zarówno do zakupu jak i sprzedaży oraz poinstruować swoich niezależnych księgowych aby corocznie weryfikowali czy rejestry gwarancji zostały stworzone i utrzymane w zasadach dobrze prowadzonej działalności gospodarczej.
Działania sprawdzające zgodność wewnętrznego handlu diamentami
Biura handlujące diamentami nieoszlifowanymi jak również szlifiernie i kopalnie diamentów, którzy chcą ponownie eksportować nieoszlifowane diamenty z państw lub terytoriów, z których właśnie importowali diamenty w ramach Procesu Certyfikacji Kimberley, muszą wystawić wniosek o wyrobienia certyfikatu do re-exportu [ponownego eksportu], zgodnie z zasadami Procesu Kimberley.
Przedstawiając swój ładunek do ponownego eksportu, należy udowodnić odpowiedniej rządowej agendzie, że diamenty zawarte w tej partii towaru zostały zakupione zgodnie z zasadami Procesu Kimberley, co oznacza, że pierwotnie zostały importowane w ramach Projektu Certyfikacji Procesu Kimberley, a każdej następnej transakcji towarzyszyła deklaracja Systemu Gwarancji. Przede wszystkim firmy te są zobligowane do utrzymania rejestru gwarancji wystawionych i otrzymanych. Aby ponownie eksportować, muszą one przedstawić fakturę dla ładunku z wymaganą gwarancją towaru, a rejestry gwarancji muszą być odpowiednio przechowywane.
Działania sprawdzające zgodność reeksportu:
Jeśli firmy nie są w stanie udowodnić pochodzenia diamentów, nie można eksportować ponownie.
Szlifierze diamentów i producenci, handlując nieoszlifowanymi diamentami, podlegają tym samym zasadom, jak te z rozdziału o handlu nieoszlifowanymi diamentami. Ponadto, cała sprzedaż diamentów oszlifowanych podlega nieobowiązkowemu Systemowi Gwarancji Przemysłu Diamentowego. Dlatego, każda sprzedaż oszlifowanych diamentów wymaga załączonej faktury gwarancyjnej brzmiącej następująco:
„Zafakturowane tutaj diamenty zostały zakupione z prawowitego źródła, nie zamieszanego w sponsorowanie konfliktu oraz zgodnie z rezolucjami ONZ. Niniejszym sprzedawca gwarantuje, że diamenty te są legalnego pochodzenia, co jest oparte na osobistej wiedzy i/lub pisemnych gwarancjach dostarczonych przez dostawcę tych diamentów."
Przechowuje się rejestry gwarancji zarówno otrzymanych jak i wystawionych. Dział księgowy danej firmy co roku musi potwierdzić, że zachowano rejestr gwarancji otrzymanych i wystawionych.
Gdy firma chce eksportować oszlifowane diamenty nie jest zobowiązana do ubiegania się o Certyfikat Procesu Kimberley.
Cała sprzedaż diamentów oszlifowanych podlega nieobowiązkowemu Systemowi Gwarancji Przemysłu Diamentowego. Dlatego każda sprzedaż oszlifowanych diamentów wymaga załączonej faktury gwarancyjnej brzmiącej następująco:
„Zafakturowane tutaj diamenty zostały zakupione z prawowitego źródła, nie zamieszanego w sponsorowanie konfliktu oraz zgodnie z rezolucjami ONZ. Niniejszym sprzedawca gwarantuje, że diamenty te są legalnego pochodzenia, co jest oparte na osobistej wiedzy i/lub pisemnych gwarancjach dostarczonych przez dostawcę tych diamentów."
Biuro handlowe jest zobowiązany do zachowania rejestrów gwarancji otrzymanych i wystawionych. Rewident księgowy danej firmy co roku musi potwierdzić, że zachowano rejestr gwarancji otrzymanych i wystawionych.
Nie jest się zobowiązanym do ubiegania o Certyfikat Procesu Kimberley, gdy planuje się eksportować oszlifowane diamenty.
Sprzedawcy detaliczni odgrywają decydującą rolę w zagwarantowaniu, że System Gwarancji jest zarówno używany jak i skuteczny. Z tego powodu sprzedawcy detaliczni są zobowiązani do domagania się od swoich dostawców gwarancji na wszystkie diamenty oszlifowane po 1.01.2003 r.
Ponadto powinni:
Strony stowarzyszone z Procesem Kimberley zdają sobie sprawę, że w istniejących obecnie zapasach znajdują się diamenty oszlifowane i nieoszlifowane warte miliardy dolarów. Ponadto, istnieje nawet znacznie większa ilość diamentowej biżuterii, której właścicielami są konsumenci, i której część może ponownie wejść na rynek. Dlatego, należy zachować ostrożność, gdy kupuje się diamenty w wyrobach, których produkcja datowana była przed 1.01.2003r., a firma powinna się upewnić, w miarę swoich możliwości, że diamenty w wyrobach pochodzą z prawowitych i znanych źródeł, co powinno być potwierdzone poświadczającą ten fakt deklaracją sprzedawcy oraz załączoną formułą:
„Zafakturowane tutaj diamenty zostały zakupione przed 1.01.2003 r. ze źródeł, które według naszej wiedzy są wiarygodne. Niniejszym sprzedawca gwarantuje, że nie posiada on osobiście wiedzy czy powodów, aby uważać te diamenty jako zamieszane w finansowanie konfliktu i/lub sprzedaż łamiącą jakiekolwiek rezolucje ONZ."
Sprzedawcy detaliczni, jeśli zażądają tego klienci, powinni wydać oświadczenie swoim klientom. Odnosi się to do wszystkich diamentów dostarczonych z załączoną gwarancją poświadczającą, że zostały kupione w zgodzie z zasadami Procesu Kimberley.
Oświadczenie dla klienta:
„Zafakturowane tutaj diamenty zostały zakupione z prawowitego źródła, nie zamieszanego w sponsorowanie konfliktu oraz zgodnie z rezolucjami ONZ. Niniejszym sprzedawca gwarantuje, że diamenty te są legalnego pochodzenia, co jest oparte na osobistej wiedzy i/lub pisemnych gwarancjach dostarczonych przez dostawcę tych diamentów."
Jeśli firma ma zamiar sprzedać partie diamentów czy diamentowej biżuterii z asortymentu przed i po l.01.2003 r., powinienno się załączyć w swoim liście przewozowym oraz fakturze oba oświadczenia zamieszczone powyżej. Jednakże i tak należy przechowywać rejestry poparte gwarancjami firmy na wszystkie transakcje diamentów datowanych po 1.01.2003 r. Naturalnie, sprzedawcy detaliczni nie mają obowiązku do załączania tego oświadczenia na listach przewozowych i fakturach dla odbiorców, ale powinni takie oświadczenia wydać, jeśli zostaną poproszeni przez odbiorcę.
Pomimo ogólnej zgodności wytycznych ustanowionych powyżej, wszystkie spółki zaangażowane w handel diamentami i/lub diamentową biżuterią powinny sprawdzić z ich krajowym urzędem ds. diamentów lub odpowiednim państwowym stowarzyszeniem handlu jakie dodatkowe regulacje państwowe mogą mieć zastosowanie.
Kimberley Process nowe propozycje
Nad pewnymi zmianami dotyczącymi efektywności przepływu surowca diamentowego będzie pracować grupa specjalistów wspierana przez World Diamond Council w 2019 roku. Będą uczestniczyć w tych działaniach kraje , na których terytoriach diamenty są wydobywane, szlifowane sprzedawane w biżuterii – powiedział przewodniczący WDC Stephan Fischler. Program ten jest też wspierany m.in. przez grupę Signet Jeweler z USA jak zapewnił David Bouffard w-ce przewodniczący tej korporacji. Nadal bowiem wymagana jest przejrzystość w handlu surowcem np. w Zimbabwe, jak również na nowo zdefiniowanie „diamentów konfliktowych” - (Conflict Diamonds).
Barbara Dembowska
© 2024 DiamondsLab. All Rights Reserved.
